Antičko naselje Medijana nalazi se u centralnom delu Srbije, na udaljenosti od 5 km od grada Niša i predstavlja zadužbinu Konstantina Velikog (306–337) i njegovih sinova. Dugogodišnja arheološka istraživanja ukazuju na postojanje tri osnovne graditeljske faze koje obuhvataju period od kraja III/početka IV veka do polovine V veka. Intenzivan život na Medijani trajao je u periodu od 330 do 361. godine, u vreme Konstantina i njegovih naslednika Konstansa i Konstancija II, kao i u vreme kratkotrajne vladavine Julijana Apostate. Tokom istraživanja evidentirano je postojanje dvadesetak objekata, od kojih su većim delom istraženi: vila sa peristilom, terme, skladište/vinski podrum, vila s oktogonalnom kulom i velikim salama, dve ranohrišćanske crkve i nekropola. Naselje je uništeno u provali Huna 441–443. godine, a prostor Medijane bio je ponovo naseljen, ali u mnogo manjem obimu tek u srednjem veku.
Medijana je bila carska vila izgrađena i za uživanje i obavljanje državnih poslova, ali i kao poljoprivredno imanje. Na Medijani se sakupljao i dalje distribuirao porez u obliku namirnica, za izdržavanje carskog, vojnog i činovničkog aparata. Godine 364. na Medijani su carevi Valens i Valentinijan I podelili carsku pratnju i vojsku. Značaj Medijane može se sagledati kroz rezidencijalno-administrativnu, ekonomsku i sakralnu funkciju. Rezidencijalni deo čine objekti sa bogato dekorisanim arhitektonskim ukrasima, mozaicima, freskama i skulpturama. Ekonomski deo čine veći broj radionica i magacina za čuvanje robe, a sakralni dve ranohrišćanske crkve.
