(Galerija Sinagoga, od 21. februara do 31. maja 2020)
Autori izložbe su arheolog Tatjana Trajković Filipović – kustos Narodnog muzeja Niš, arheolog Julka Kuzmanović Cvetković – muzejska savetnica Narodnog muzeja Toplice u Prokuplju, istoričar Aleksandar Nikezić iz Centra za kulturu Aleksinac i arheolog Petar Milojevićiz Arheološkog instituta u Beogradu.
Autori monografije Poznoneolitska i ranoneolitska fuguralna plastika iz severnih oblasti centralnog Balkanakoja prati izložbu su Petar Milojević, Tatjana Trajković Filipović, Julka Kuzmanović Cvetković, Aleksandar Nikezić, Sanja Crnobrnja Krasić, Jelena Milojević, Magdalena Selaković.
O izložbi i projektu:
Značaj projekta: Vinčanska žena – mit, boginja, majka, ogleda se u saradnji četiri institucije: dva regionalna muzeja: niškog i prokupačkog, kao i Zavičajnog muzeja Župe u Aleksandrovcu i Kulturnog centra u Aleksincu koji u okviru svoje delanosti ima i arheološku zbirku.
Publikacija Poznoneolitska i ranoeneolitska figuralna plastika iz severnih oblasti centralnog Balkana je zapravo studija rađena na uzorku od 359 antropomorfnih i zoomorfnih figurina i po osnovnoj polnoj opredeljenosti na muške i ženske figurine, sa izuzecima koji su kao takvi naglašeni. U obzir su uzeti i karakteristični načini odevanja, ukrašavanja i specifičnosti u prikazivanju lica i frizure. Funkcija, namena, uloga i značaj, antropomorfne plastike decenijama predstavlja nerazrešenu enigmu za najveća imena u srpskoj i evropskoj arheologiji. Ova publikacija je statistički početak u nizu mogućih tumačenja.
Cilj projekta je da se posetioci izložbe kroz postavku neolitskih figurina, kultnih predmeta i ostalog pratećeg arheološkog materjala detaljnije upoznaju sa društvenim, privrednim, kultnim, estetskim i utalitarnim obeležjima i težnjama neolitske populacije na prostoru severnih oblasti centralnog Balkana. Ta energija usmerena ka stvaranju praktičnih i korisnih predmeta kanališe se do neverovatnog umetničkog izražavanja kroz figuralnu plastiku kojom se iskazuje, ne samo umetnička snaga već i spoznaja sopstvenog bića, nedokučiva tajna postanja kao i duboki religiozni odnos prema prirodi, nepoznatom i svemu što je okruživalo život i misao neolitskog čoveka, vodiće posetioca korak po korak kroz neolit. Bitna za publiku obuhvaćenu projektom jeste prilika za upoznavanje sa verovanjima, duhovnim i društvenim životom vinčanskog čoveka, kao i sa lokalnim specifičnostima u stilu i formi izrade neolitskih figurina.
Na otvaranju same izložbe revijom praistorijske odeće, detaljima i originalnim rešenjima posetioci su imali potpuni vizuelni doživljaj. Muzikom su obogatili svoja čula sluha, a nepoznatu slast na svojim nepcima osetili su degustirajući praistorijsku hranu po originalnim receptima stručnjaka za arheobotaniku A. Medovića (nastalim proučavanjem, posebnim arheobotaničkim metodama,sa različitih praistorijskih lokaliteta).
U toku trajanja izložbe biće održane radionice za decu, osmišljene od autora izložbe i muzejskog edukatora.
Projekat i izložba finansirani su sredstvima Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije.